Strona główna
Wstęp
Aktualności
Archiwum
Opinie
Zagadki
Linki
O Autorze:
–nauka
–palindromy
–Wikipedia
Kontakt
Palindromy:
–bank
–dla dzieci
–erotyka
–imiona
–jemy
–konie
–koty
–krótkie
–megapalindromadery
–nadesłane
–najdłuższy
–palindromadery
–piętrowe
–polityka
–popijamy
–psy
–raki
–różne
–skróty
–słowiańskie
–wiersze
–wspak
–z "palindromem"
–zwierzęta
RAKI
(autorem większości palindromów jest T. Morawski)
część 1
Raki to znane skorupiaki. Mają one zdolność poruszania się do tyłu. Stąd w literaturze "Raki" to utwory wierszowane o budowie umożliwiającej odczytanie wspak, z zachowaniem sensu pierwotnego lub, częściej, jego zmianą na przeciwny (np. z pochwalnego na obraźliwy). Raki są też znane w muzyce - jest to ścisła imitacja melodii w ruchu wstecznym. Stosowana była często w kanonach XIV/XV wieku, w barokowej fudze, a także w technice dedekafonicznej w XX wieku. Dużo wiadomości o literackich "Rakach" znajduje się w książce Juliana Tuwima "Pegaz Dęba", str.103-110. Najsławniejsze są "Raki" Jana Kochanowskiego:
Folgujmy paniom, nie sobie, ma rada,
Miłujmy wiernie, nie jest w nich przysada,
Godności trzeba, nie za nic tu cnota,
Miłości pragną, nie pragną tu złota,
...itd
Po przeczytaniu fragmentami od tyłu nie wygląda to już tak romantycznie, i na przykład ostatnia z przytoczonych linijek brzmi:
złota tu pragną, nie pragną miłości
Podobne odwrócenie sensu widać w utworze Andrzeja Morsztyna:
Cnota cię rządzi, nie pragniesz pieniędzy
Złota dosyć masz, nie boisz się nędzy
.....itd
Po odwróceniu kolejności:
Pieniędzy pragniesz, nie rządzi cię cnota....itd
W trakcie pisania tego tekstu przyszła mi myśl, by samemu przećwiczyć technikę "Raków", oczywiście nie po to, by się porównać z przytoczonymi wyżej mistrzami słowa, ale by po prostu spróbować. Oto, co wyszło z tej próby po kwadransie:
celuj, a nie trafiaj
rabuj, a nie dawaj,
chwała ci? - nie!, fobie
pała nie laur tobie
Przeczytane od tyłu daje to:
trafiaj, a nie celuj
dawaj, a nie rabuj
fobie nie! - ci chwała
tobie laur - nie pała
Chętnie zamieszczę w tym miejscu "Raki" nadesłane przez czytelników. Następnie przejdziemy do palindromów na temat raków. Zanim to zrobimy, wspomnijmy jeszcze, że istnieją także palindromy sylabowe (proszę o materiały) oraz prawie-palindromy, takie jak np. utwór Juliana Tuwima:
Zakopane i cele wieczoru urocze i w lecie na pokaz
Utwór ten można by uznać za palindrom, gdyby "cz" było jedną literą (jak to jest na przykład w języku rosyjskim). A oto prawdziwe palindromy z rakami. Zacznę od palindromu Godzica:
karoca tym zmyta, co rak
Mimo tradycyjnego związku między rakami i palindromami trudno znaleźć ładne palindromy zawierające słowo "rak". Proszę o dosłanie, jeśli przegapiłem. A teraz uzupelniam tą lukę moimi palindromami o rakach:
jada Kain raki - karniaka daj!
i karany do wody na raki?
a popił zalany wikary - raki wynalazł i popa
a matoł za raka Makara złota ma
osoba karmi im raka boso
wół i kareta - a te raki łów
i karany na lwa - a wlany na raki
Ikar barda ukrywa na wyrku, a drab raki
Okoni Rodan. Ika - raki nad Orinoko.
Ikar, ale falafel - a raki?
Tu pili lżej: karaś i miś. A rak, jeż, liliput?
i na raki na golasa Logan i karani
mamci nałowi raki Ikar i woła - nic mam!
ej, u Lopka ryży rak poluje
Ina, rak obiboka rani
I makaron jada nam oto resorem Eros - erotoman. A daj no raka mi.
ej, za nic wikary raki wcina, zje
a to mors i karani na raki - sromota
Nowy wór apetytu: karp, rak. Utyte parówy won!
i karani na sąd Ani - nadąsani na raki
rada nam Ika raki ma na dar
i karana łowi i woła na raki
o, na ryby, raki - wikary by rano
ej, Ula, mi karana raki maluje
kosił zalany wikary, raki wynalazl i sok
Ikar u Tyma. Damy tu raki
Na koniec mój wierszyk-palindrom:
I Kajetan
na bruneta
i kareta na te raki
a ten Urban na te jaki
Żródło: Angorka, maj 2006, Palindromy dla dzieci
(27.06.2006, Tadeusz Morawski)
Powrót do strony głównej
Przewiń na początek
część 2
Przypomnijmy, że raki pisał już Jan Kochanowski. Były to wiersze tak napisane, że każdą linijkę można było przeczytać wspak całymi wyrazami. Weźmy jakieś proste zdanie, np. "Na ogól zwykłe zdanie nie jest rakiem.". Zdanie to czytane wspak całymi słowami daje: "Rakiem jest nie zdanie zwykłe ogół na". Widać, że czytanie wspak nie doprowadziło do sensownego tekstu. Z drugiej strony palindromy czyta się wspak litera po literze. Pokażemy, że jest wiele takich palindromów, które można czytać także całymi słowami od tyłu, zachowując ich sens. Czytelników zachęcamy do wyszukiwania dalszych przykładów. Nie trzeba tworzyć nowych palindromów - wystarczy wziąć te znane z książek lub z tej strony internetowej. Poniżej przykłady palindromów - raków. Będą one pisane kursywą, po przeczytaniu wspak całymi wyrazami otrzymujemy palindrom pisany czcionką prostą, i już możemy to sprawdzić, czytając wspak litera po literze. Jan Kochanowski by się zdziwił.
bada piką bąki Ada
Ada bąki piką bada
gada mało goła Ada
Ada goła mało gada
gada śmiało im goła Ada
Ada goła im śmiało gada
spowiada psy Iwo, Ada?
Ada, Iwo psy spowiada
bada dno wojownik kin - Bond, Ada
Ada, Bond, kin wojownik, dno bada
bada metal blatem Ada
Ada blatem metal bada
gada ów gwoźdź, Ada
Ada, gwóźdź ów gada
trop blef, Ada. Badaj portfel
portfel badaj, Ada! Blef trop!
pop i Taj popija
popija Taj i pop
pop gada - popada
popada - gada pop
lowelas Ben bada wolne sale
sale wolne bada Ben lowelas
raz dynda zaradny
zaradny dynda raz
nadmetraż dano żartem
żartem dano nadmetraż
władcom srogi wigor dał moc
moc dał wigor srogi władcom
"raut" im da armia tu
tu armia da im "raut"
krawcom lali "Warki" moc
moc "Warki" lali krawcom
katom cytra karty mota
mota karty cytra katom
aktywistka tka siwy akt
akt siwy tka aktywistka
kraksa - łamał kark As
As kark łamał - kraksa
ma tatko amok
amok tatko ma
Sam kokot sto ma
ma sto kokot Sam
Eli filut tuli ile?
ile tuli filut Eli?
dar da dama rada
rada dama da dar
więzi Iwo Izę
Izę Iwo więzi
draki Izy to Olo, Tolo, Dyzio, Ikar
Ikar, Dyzio, Tolo, Olo - to Izy draki
mam kramy te i market mamy
mamy market i te kramy mam
Targ Mysi ma "gratisy"
"gratisy" ma Mysi Targ
Cannes mała cała senna
senna cała mała Cannes
Jamno ma on
on ma Jamno
raut tam, a armata tu
tu armata, a tam raut
ukaż radar, żaku!
żaku, radar ukaż!
wyrok Ani, wina Kory
Kory wina - Ani wyrok
kpin wór - krów NIP
NIP krów - wór kpin
nic albo Nobla ci!
ci Nobla albo nic!
tam koleżka lokaja także ma
ma także lokaja koleżka tam
renegatka mała ma gagatka akta. Mam generała akta.
akta generała mam. Akta gagatka ma mała renegatka
da rogale cywil gorliwy, Adela?
Adela, gorliwy cywil rogale da?
Eli Adam dać ma ile?
ile ma dać Adam Eli?
kala durnia rudy Kain, Ala
Ala, Kain rudy durnia kala
łacina ta cała Ani
Ani cała ta łacina
domywał Ben modne ławy
ławy modne Ben domywał
wąsale winni, winni są, Ela!
Ela, są winni. Winni wąsale!
rajcom cmok, Jarkom moc!
moc Jarkom, cmok rajcom!
manipuluj PIN-ami, Julu!
Julu, PIN-ami manipuluj!
barok bada Kora
Kora bada barok
wzorcowo Lila rozwali owoc
owoc rozwali Lila wzorcowo
latem Lilce clili metale
metale clili Lilce latem
jada tu jutę Ada
Ada jutę tu jada
dojada jodu Ada
Ada jodu dojada
tam je jaja Mateja
Mateja jaja je tam
rogale lecą gorące, Ela
Ela, gorące lecą rogale
filut Eli filet tuli
tuli filet Eli filut
bojar żre jaja - oberża "Raj"
"Raj" oberża - jaja żre bojar
zdejmij dres. Pikle, serdelki jedz, Jim!
Jim, jedz serdelki, pikle. Dres zdejmij!
nadaj mamo, tu mamuta jadano!
jadano mamuta tu. Mamo, nadaj!
daj karniaka, raki Kain jada
jada Kain raki. Karniaka daj!
"bardak" bada kadra
kadra bada "bardak"
magnat mami tangami
tangami mami magnat
bigot bada togi
togi bada bigot
Tom Sasa mota
mota Sasa Tom
jad rurą dają
dają rurą jad
bazarem zabawa mera
mera zabawa bazarem
amok - wór komarów
komarów wór - amok
kufle układał elf
elf układał kufle
car chce race
race chce car
maluj makaka, Jula!
Jula, makaka maluj!
komara okłamał Aram
Aram okłamał komara
filc frezer cli
cli frezer filc
braki bada Ikar
Ikar bada braki
dał pan wina mało - woła pani ładna
ładna pani woła - mało wina pan dał
arak wabi Karaiba
Karaiba wabi arak
wołu spili, psa ułowili
ułowili psa, spili wołu
raut, bibka, arak tu
tu arak, bibka, raut
tam burgrabina gruba bar tani ma
ma tani bar gruba burgrabina tam
pop i lokaj miętę i tę kolę popija
popija kolę tę i miętę lokaj i pop
pop i tutaj popija
popija tutaj i pop
sok osom, os kosmos
kosmos os, osom sok!
jeżom kolacja moja, a lokajom jajca może?
może jajca lokajom, a moja kolacja jeżom?
luz lasu ma lama Zulusa
Zulusa lama ma lasu luz
mu koty umyto
umyto koty mu
kilo netto sam ma ten kot Oli
Oli kot ten ma sam netto kilo
bok umyły mu kobyły
kobyły mu umyły bok
kobyłkom boki mokły
mokły boki kobyłkom
kruk wyżywi kurki?
kurki wyżywi kruk?
kruk kuka, kuka kurka
kurka kuka, kuka kruk
trop, Fafik, portki!
portki Fafik trop!
(06.10.2010, Tadeusz Morawski)