Strona główna
Wstęp
Aktualności
Archiwum
Opinie
Zagadki
Linki
O Autorze:
  –nauka
  –palindromy
  –Wikipedia
Kontakt
Palindromy:
  –bank
  –dla dzieci
  –erotyka
  –imiona
  –jemy
  –konie
  –koty
  –krótkie
  –megapalindromadery
  –nadesłane
  –najdłuższy
  –palindromadery
  –piętrowe
  –polityka
  –popijamy
  –psy
  –raki
  –różne
  –skróty
  –słowiańskie
  –wiersze
  –wspak
  –z "palindromem"
  –zwierzęta

RAKI
(autorem większości palindromów jest T. Morawski)
część 1

Powrót do strony głównej

Raki to znane skorupiaki. Mają one zdolność poruszania się do tyłu. Stąd w literaturze "Raki" to utwory wierszowane o budowie umożliwiającej odczytanie wspak, z zachowaniem sensu pierwotnego lub, częściej, jego zmianą na przeciwny (np. z pochwalnego na obraźliwy). Raki są też znane w muzyce - jest to ścisła imitacja melodii w ruchu wstecznym. Stosowana była często w kanonach XIV/XV wieku, w barokowej fudze, a także w technice dedekafonicznej w XX wieku. Dużo wiadomości o literackich "Rakach" znajduje się w książce Juliana Tuwima "Pegaz Dęba", str.103-110. Najsławniejsze są "Raki" Jana Kochanowskiego:

Folgujmy paniom, nie sobie, ma rada,
Miłujmy wiernie, nie jest w nich przysada,
Godności trzeba, nie za nic tu cnota,
Miłości pragną, nie pragną tu złota,
...itd

Po przeczytaniu fragmentami od tyłu nie wygląda to już tak romantycznie, i na przykład ostatnia z przytoczonych linijek brzmi:

złota tu pragną, nie pragną miłości

Podobne odwrócenie sensu widać w utworze Andrzeja Morsztyna:

Cnota cię rządzi, nie pragniesz pieniędzy
Złota dosyć masz, nie boisz się nędzy
.....itd

Po odwróceniu kolejności:

Pieniędzy pragniesz, nie rządzi cię cnota....itd

W trakcie pisania tego tekstu przyszła mi myśl, by samemu przećwiczyć technikę "Raków", oczywiście nie po to, by się porównać z przytoczonymi wyżej mistrzami słowa, ale by po prostu spróbować. Oto, co wyszło z tej próby po kwadransie:

celuj, a nie trafiaj
rabuj, a nie dawaj,
chwała ci? - nie!, fobie
pała nie laur tobie

Przeczytane od tyłu daje to:

trafiaj, a nie celuj
dawaj, a nie rabuj
fobie nie! - ci chwała
tobie laur - nie pała

Chętnie zamieszczę w tym miejscu "Raki" nadesłane przez czytelników. Następnie przejdziemy do palindromów na temat raków. Zanim to zrobimy, wspomnijmy jeszcze, że istnieją także palindromy sylabowe (proszę o materiały) oraz prawie-palindromy, takie jak np. utwór Juliana Tuwima:

Zakopane i cele wieczoru urocze i w lecie na pokaz

Utwór ten można by uznać za palindrom, gdyby "cz" było jedną literą (jak to jest na przykład w języku rosyjskim). A oto prawdziwe palindromy z rakami. Zacznę od palindromu Godzica:

karoca tym zmyta, co rak

Mimo tradycyjnego związku między rakami i palindromami trudno znaleźć ładne palindromy zawierające słowo "rak". Proszę o dosłanie, jeśli przegapiłem. A teraz uzupelniam tą lukę moimi palindromami o rakach:

jada Kain raki - karniaka daj!
i karany do wody na raki?
a popił zalany wikary - raki wynalazł i popa
a matoł za raka Makara złota ma
osoba karmi im raka boso
wół i kareta - a te raki łów
i karany na lwa - a wlany na raki

Ikar barda ukrywa na wyrku, a drab raki
Okoni Rodan. Ika - raki nad Orinoko.
Ikar, ale falafel - a raki?
Tu pili lżej: karaś i miś. A rak, jeż, liliput?
i na raki na golasa Logan i karani
mamci nałowi raki Ikar i woła - nic mam!

ej, u Lopka ryży rak poluje
Ina, rak obiboka rani
I makaron jada nam oto resorem Eros - erotoman. A daj no raka mi.
ej, za nic wikary raki wcina, zje
a to mors i karani na raki - sromota
Nowy wór apetytu: karp, rak. Utyte parówy won!
i karani na sąd Ani - nadąsani na raki

rada nam Ika raki ma na dar
i karana łowi i woła na raki
o, na ryby, raki - wikary by rano
ej, Ula, mi karana raki maluje
kosił zalany wikary, raki wynalazl i sok
Ikar u Tyma. Damy tu raki

Na koniec mój wierszyk-palindrom:

I Kajetan
na bruneta
i kareta na te raki
a ten Urban na te jaki

Żródło: Angorka, maj 2006, Palindromy dla dzieci
Żródło: Angorka, maj 2006, Palindromy dla dzieci

(27.06.2006,  Tadeusz Morawski)

Powrót do strony głównej

Przewiń na początek

część 2

Przypomnijmy, że raki pisał już Jan Kochanowski. Były to wiersze tak napisane, że każdą linijkę można było przeczytać wspak całymi wyrazami. Weźmy jakieś proste zdanie, np. "Na ogól zwykłe zdanie nie jest rakiem.". Zdanie to czytane wspak całymi słowami daje: "Rakiem jest nie zdanie zwykłe ogół na". Widać, że czytanie wspak nie doprowadziło do sensownego tekstu. Z drugiej strony palindromy czyta się wspak litera po literze. Pokażemy, że jest wiele takich palindromów, które można czytać także całymi słowami od tyłu, zachowując ich sens. Czytelników zachęcamy do wyszukiwania dalszych przykładów. Nie trzeba tworzyć nowych palindromów - wystarczy wziąć te znane z książek lub z tej strony internetowej. Poniżej przykłady palindromów - raków. Będą one pisane kursywą, po przeczytaniu wspak całymi wyrazami otrzymujemy palindrom pisany czcionką prostą, i już możemy to sprawdzić, czytając wspak litera po literze. Jan Kochanowski by się zdziwił.

bada piką bąki Ada
Ada bąki piką bada

gada mało goła Ada
Ada goła mało gada

gada śmiało im goła Ada
Ada goła im śmiało gada

spowiada psy Iwo, Ada?
Ada, Iwo psy spowiada

bada dno wojownik kin - Bond, Ada
Ada, Bond, kin wojownik, dno bada

bada metal blatem Ada
Ada blatem metal bada

gada ów gwoźdź, Ada
Ada, gwóźdź ów gada

trop blef, Ada. Badaj portfel
portfel badaj, Ada! Blef trop!

pop i Taj popija
popija Taj i pop

pop gada - popada
popada - gada pop

lowelas Ben bada wolne sale
sale wolne bada Ben lowelas

raz dynda zaradny
zaradny dynda raz

nadmetraż dano żartem
żartem dano nadmetraż

władcom srogi wigor dał moc
moc dał wigor srogi władcom

"raut" im da armia tu
tu armia da im "raut"

krawcom lali "Warki" moc
moc "Warki" lali krawcom

katom cytra karty mota
mota karty cytra katom

aktywistka tka siwy akt
akt siwy tka aktywistka

kraksa - łamał kark As
As kark łamał - kraksa

ma tatko amok
amok tatko ma

Sam kokot sto ma
ma sto kokot Sam

Eli filut tuli ile?
ile tuli filut Eli?

dar da dama rada
rada dama da dar

więzi Iwo Izę
Izę Iwo więzi

draki Izy to Olo, Tolo, Dyzio, Ikar
Ikar, Dyzio, Tolo, Olo - to Izy draki

mam kramy te i market mamy
mamy market i te kramy mam

Targ Mysi ma "gratisy"
"gratisy" ma Mysi Targ

Cannes mała cała senna
senna cała mała Cannes

Jamno ma on
on ma Jamno

raut tam, a armata tu
tu armata, a tam raut

ukaż radar, żaku!
żaku, radar ukaż!

wyrok Ani, wina Kory
Kory wina - Ani wyrok

kpin wór - krów NIP
NIP krów - wór kpin

nic albo Nobla ci!
ci Nobla albo nic!

tam koleżka lokaja także ma
ma także lokaja koleżka tam

renegatka mała ma gagatka akta. Mam generała akta.
akta generała mam. Akta gagatka ma mała renegatka

da rogale cywil gorliwy, Adela?
Adela, gorliwy cywil rogale da?

Eli Adam dać ma ile?
ile ma dać Adam Eli?

kala durnia rudy Kain, Ala
Ala, Kain rudy durnia kala

łacina ta cała Ani
Ani cała ta łacina

domywał Ben modne ławy
ławy modne Ben domywał

wąsale winni, winni są, Ela!
Ela, są winni. Winni wąsale!

rajcom cmok, Jarkom moc!
moc Jarkom, cmok rajcom!

manipuluj PIN-ami, Julu!
Julu, PIN-ami manipuluj!

barok bada Kora
Kora bada barok

wzorcowo Lila rozwali owoc
owoc rozwali Lila wzorcowo

latem Lilce clili metale
metale clili Lilce latem

jada tu jutę Ada
Ada jutę tu jada

dojada jodu Ada
Ada jodu dojada

tam je jaja Mateja
Mateja jaja je tam

rogale lecą gorące, Ela
Ela, gorące lecą rogale

filut Eli filet tuli
tuli filet Eli filut

bojar żre jaja - oberża "Raj"
"Raj" oberża - jaja żre bojar

zdejmij dres. Pikle, serdelki jedz, Jim!
Jim, jedz serdelki, pikle. Dres zdejmij!

nadaj mamo, tu mamuta jadano!
jadano mamuta tu. Mamo, nadaj!

daj karniaka, raki Kain jada
jada Kain raki. Karniaka daj!

"bardak" bada kadra
kadra bada "bardak"

magnat mami tangami
tangami mami magnat

bigot bada togi
togi bada bigot

Tom Sasa mota
mota Sasa Tom

jad rurą dają
dają rurą jad

bazarem zabawa mera
mera zabawa bazarem

amok - wór komarów
komarów wór - amok

kufle układał elf
elf układał kufle

car chce race
race chce car

maluj makaka, Jula!
Jula, makaka maluj!

komara okłamał Aram
Aram okłamał komara

filc frezer cli
cli frezer filc

braki bada Ikar
Ikar bada braki

dał pan wina mało - woła pani ładna
ładna pani woła - mało wina pan dał

arak wabi Karaiba
Karaiba wabi arak

wołu spili, psa ułowili
ułowili psa, spili wołu

raut, bibka, arak tu
tu arak, bibka, raut

tam burgrabina gruba bar tani ma
ma tani bar gruba burgrabina tam

pop i lokaj miętę i tę kolę popija
popija kolę tę i miętę lokaj i pop

pop i tutaj popija
popija tutaj i pop

sok osom, os kosmos
kosmos os, osom sok!

jeżom kolacja moja, a lokajom jajca może?
może jajca lokajom, a moja kolacja jeżom?

luz lasu ma lama Zulusa
Zulusa lama ma lasu luz

mu koty umyto
umyto koty mu

kilo netto sam ma ten kot Oli
Oli kot ten ma sam netto kilo

bok umyły mu kobyły
kobyły mu umyły bok

kobyłkom boki mokły
mokły boki kobyłkom

kruk wyżywi kurki?
kurki wyżywi kruk?

kruk kuka, kuka kurka
kurka kuka, kuka kruk

trop, Fafik, portki!
portki Fafik trop!

(06.10.2010,  Tadeusz Morawski)

Powrót do strony głównej

Przewiń na początek